Microsoft Excel ve Google Sheets, geniş işlevsellikleri ile bilgi işlem ve veri analizi için çok yönelimli araçlar sunar. İstatistiksel fonksiyonlar arasında öne çıkan Z.TEST işlevi, belirli bir değerin popülasyon ortalamasına göre ne kadar farklılık gösterdiğini test etmek için kullanılır. Gözlemlenen bir örneklem setinin ortalaması ile karşılaştırılarak yapılan bu test, ilgili değerin standart normal dağılıma göre ne kadar standart sapma uzaklıkta olduğunu hesaplar.
Kullanımı ve Sözdizimi
Z.TEST işlevinin temel sözdizimi aşağıdaki gibidir:
- Excel:
=Z.TEST(array, x, [sigma]) - Google Sheets:
=Z.TEST(data, value)
| Parametre | Tanım |
|---|---|
array/data |
Z-testi yapılacak veri dizisidir. |
x/value |
Popülasyon ortalamasıyla karşılaştırılmak üzere test edilen değer. |
[sigma] |
(Opsiyonel) Popülasyonun standart sapması. Eğer bu parametre sağlanmazsa, örneklem standart sapması kullanılır. |
Pratik Uygulamalar
Z.TEST işlevi, özellikle istatistiksel veri analizinde önemli bir araçtır. Bu işlev, bir ürünün kalitesi veya hizmetin performansı gibi popülasyon parametreleri hakkında varsayımlar yaparken kullanılır. Aşağıda, bu işlevin pratik kullanım örnekleri yer almaktadır.
Anlık İstatistiksel Test
Kalite kontrol departmanı, üretilen bir ürünün ortalama uzunluğunun 10 cm olduğunu iddia eder. Yapılan son ölçümde 30 üründe ortalama uzunluk 9.8 cm olarak ölçüldü ve standart sapma 0.4 cm olarak hesaplandı.
Örneklem verisi: [9.7, 9.8, 10, 9.9, 9.6, 10.1, 9.8, 9.7, 10, 9.5, ...] (30 veri noktası) Popülasyon mu (x): 10 cm Örneklem sigma: 0.4 cm
=Z.TEST(B2:B31, 10, 0.4)
Bu formül, ölçülen ortalama değerin popülasyon ortalaması olan 10 cm”den istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklı olup olmadığını değerlendirir.
Ürün Ağırlıklarının Değerlendirilmesi
Bir üretici, paketlenmiş gıda ürünlerinin ortalama ağırlığının 500 gram olması gerektiğini belirtir. Rastgele seçilen 40 paketin ağırlıkları ölçüldüğünde örneklem ortalaması 498 gram, standart sapma ise 3 gram olarak bulunmuştur.
Örneklem verisi: [495, 499, 500, 498, 497, ...] (40 veri noktası) Popülasyon mu (x): 500 gram Örneklem sigma: 3 gram
=Z.TEST(A2:A41, 500, 3)
Bu işlem, elde edilen ağırlık değerlerinin iddia edilen popülasyon ortalamasından istatistiksel olarak önemli ölçüde ayrılıp ayrılmadığını test eder. Test sonucu, p-değeri olarak yorumlanır ve genellikle %5 (0.05) eşiğinden küçük olduğunda, örneklem ortalamasının popülasyon ortalamasından anlamlı şekilde farklı olduğu sonucuna varılır.
Bu örnekler, Z.TEST işlevinin pratik kullanımını ve istatistiksel analizdeki değerini vurgulamaktadır. Bu tür testler, önemli kararları desteklemek amacıyla güvenilir sonuçlar sağlamada kritik bir role sahiptir.
Daha fazla bilgi: https://support.microsoft.com/tr-tr/office/z-test-işlevi-d633d5a3-2031-4614-a016-92180ad82bee